Werken zonder visie is niet mogelijk. Zeker in het missionaire werk niet. De visie bepaalt voor een groot deel hoe je werkt. Daarnaast houdt een visie je op koers. Je grijpt steeds weer terug op wat je met elkaar als visie hebt vastgesteld. De visie wordt geformuleerd na een zorgvuldig luisterproces, want zo sluit de visie aan op de werkelijkheid. De visie vormt vervolgens het uitgangspunt voor de strategie van werken: Welke activiteiten kiezen we op deze pioniersplek? Aan welke ontwikkelingen gaan we werken? En wat hebben we daarvoor nodig?
Neem de tijd voor visie
Als team visie ontwikkelen kost tijd. Het kost tijd om goed naar de context te luisteren en doelgroep en eigen verlangen scherp te krijgen. Verder kost het tijd om ieder teamlid zijn of haar gezichtspunt te laten uitduiden. Je bent immers niet op zoek naar het snelste teamcompromis, maar naar een gezamenlijk gedeelde visie die elk teamlid inspireert om zich voor de pioniersplek in te zetten
Na het proces van breed luisteren, volgt daarna de stap van keuzes maken: versmallen, specificeren en helder verwoorden. We reiken diverse werkvormen aan rondom visie vormen en formuleren. Ze kunnen afzonderlijk of in combinatie worden gebruikt. Werkvorm 1 en 2 zijn handig in een vroeger stadium van visie vormen, als een team nog volop aan het oriënteren is over de richting van hun pioniersplek. Werkvorm 3 helpt om veel meer scherpte aan te brengen, en werkvorm 4 maakt de verbinding tussen visie, kernwaarden en kernkwaliteiten.
1. Heilig ontevreden
Heilige of profetische ontevredenheid met de status quo kan een van de voedingsbodems zijn voor het formuleren van een visie voor je pioniersteam. Je observeert zaken in je doelgroep of pionierscontext die je verdriet doen, omdat ze blijk geven van gebrokenheid of van een leven zonder God. Of je signaleert dat de kerk er niet in slaagt om aan te sluiten bij een doelgroep, of dat een aanpak die eerder wel werkte nu niet meer werkt.
Stap 1: bespreek in de groep waar je heilige ontevredenheid ervaart. Blijf niet hangen in een (gedeelde) frustratie, maar graaf dieper naar het verlangen dat er onder ligt.
Stap 2: Geef woorden aan de situatie die jullie graag zouden zien, in plaats van de status quo die er nu is in een doelgroep of wijk. Waar verlangen jullie naar? Hoe ziet het eruit als Gods koninkrijk meer gestalte krijgt in deze situatie?
2. Ik zie — wij zien
Visie ontwikkelen gaat over het vaststellen van een toekomstbeeld. Waar verlang je naar voor de context van je pioniersplek, en wat zie je voor je? Deze opdracht helpt om dit toekomstbeeld scherper te krijgen, en de perspectieven van teamleden samen te voegen tot een teamvisie.
Stap 1: Individueel: Beschrijf beknopt waar je naar verlangt en wat je voor je ziet als je nadenkt over jullie pioniersplek en doelgroep. Start je zin met “Ik zie…” Probeer je verlangens concreet en inspirerend te schetsen. Bijvoorbeeld: “Ik zie een beweging in de wijk van mensen uit verschillende culturen/generaties/achtergronden die omzien naar elkaar. Of: Ik zie een groep mensen rondom een lange keukentafel Bijbelverhalen lezen en (voor het eerst) bidden met elkaar. Etc.”
NB: Deze stap kan ook vooraf thuis gedaan worden om iedereen genoeg denktijd te geven.
Stap 2: Ieder teamlid leest zijn/haar “ik-zie-tekst” voor. Neem de tijd om door te vragen, zodat iedereen zijn/haar verlangens echt duidelijk kan maken. Destilleer uit elke bijdrage de kernwoorden die de visie samenvatten, schrijf die op sticky-notes en hang ze voor iedereen zichtbaar op.
Stap 3: “Wij zien.” Analyseer de kernwoorden op de sticky-notes, en organiseer ze naar thema. Welke woorden of verlangens voor jullie pionierscontext komen terug? Welke visie delen jullie als team?
Stap 4: Vat de gedeelde visie samen in een paragraaf startend met “Wij zien..”.
3. Van zin naar beeld
Deze werkvorm helpt om een visie zo bondig mogelijk weer te geven. Dat maakt deze oefening vooral effectief wanneer de grote lijnen er zijn, maar er meer scherpte aangebracht moet worden. Omdat veel mensen de voorkeur geven aan beelden naast woorden, is er ook een visueel component aan deze opdracht.
Stap 1: Iedereen schrijft op sticky notes de woorden die de visie volgens hen weergeven.
Stap 2: Inventariseer de woorden en bekijk waar overlap en zit.
Stap 3: Aan de hand van de steekwoorden formuleert iedereen een zin die de visie samenvat.
Stap 4: Deel de zinnen, en kies of stem welke zin of elementen uit zinnen de visie het beste weergeven. Herschrijf tot een nieuwe zin.
Optionele stappen (aanbevolen):
Stap 5: Iedereen probeert deze zin visueel weer te geven, door een tekening of te maken dat de visie in één oogopslag weergeeft.
Stap 6: Deel de beelden, en kies of stem welk beeld of combinatie van beelden de visie het beste weergeeft. Teken een definitieve versie.
4. Vierluik
Deze werkvorm is behulpzaam in het structuren van gesprekken die jullie hebben gehad rondom het doel, visie en werkwijze van een pioniersplek.
Hoger doel — Stelt vast wat de overkoepelende missie van de pioniersplek is.
Gewaagd doel — Beschrijf de toekomstvisie voor de komende jaren.
Kernwaarden — Geef aan welke waarden en eigenschappen jullie kenmerkend willen laten zijn voor jullie pioniersplek.
Kernkwaliteiten — Beschrijf wat jullie als team in huis hebben aan kwaliteiten.